महाराष्ट्रातील न्यूज चॅनल्समध्ये अँकर्सची स्थिती: ग्लॅमर की ज्ञान?

महाराष्ट्रातील मराठी न्यूज चॅनेलच्या अँकर निवडीत सध्या दिसणारी एक प्रमुख प्रवृत्ती म्हणजे ग्लॅमर आणि झळाकण्याला दिले जाणारे अतिरिक्त महत्त्व. ही प्रवृत्ती अनेक कारणांनी चिंताजनक आहे.आज महाराष्ट्रातील ९ मराठी न्यूज चॅनल्सवर नजर टाकली तर, आपल्याला एक गोष्ट स्पष्ट दिसते – अँकर्सच्या निवडीमध्ये ग्लॅमर आणि झळकावूपणाला प्राधान्य दिलं जात आहे. ही प्रवृत्ती पत्रकारितेच्या मूळ तत्त्वांना दुय्यम ठरवते का? असा प्रश्न अनेकदा उपस्थित होतो. पत्रकारिता ही केवळ देखणेपणावर अवलंबून नसून ती ज्ञान, समज, आणि विश्लेषणक्षमता यांच्यावर आधारित असावी.

१. फक्त ग्लॅमर आणि झळकावूंचा भरणा

आजकाल अनेक न्यूज चॅनल्स अँकर्सच्या निवडीत ग्लॅमरला प्राधान्य देत आहेत. हे प्रेक्षकांना आकर्षित करण्याचं एक माध्यम बनलं आहे. परंतु, केवळ ग्लॅमरवर आधारित अँकर्स पत्रकारितेच्या मूलभूत तत्त्वांना फिकं ठरवतात. अँकर हा प्रेक्षकांपर्यंत माहिती पोहोचवणारा दुवा असतो. जर त्यात फक्त सुंदर चेहरा आणि झळकणं असेल तर खरा उद्देश मागे पडतो. पत्रकारितेचं काम माहितीचा प्रसार करणं आहे, केवळ देखणं असणं नव्हे.

२. न्यूज चॅनलचे अँकर्स म्हणजे ज्ञानाचं भांडार हवं

न्यूज अँकर केवळ स्टुडिओतून बातम्या वाचणारा नसावा; त्याला विविध विषयांवर सखोल ज्ञान असायला हवं. आर्थिक, सामाजिक, राजकीय आणि सांस्कृतिक गोष्टींवर त्याचं सखोल ज्ञान असेल तरच तो प्रेक्षकांना योग्य माहिती देऊ शकतो. कोणत्याही बातम्यांचं सादरीकरण करताना अँकरच्या तोंडातून मुद्देसूद आणि विश्वासार्ह विचार येणं आवश्यक आहे.

३. तो अपडेट असायला हवा

जागतिक घडामोडींमध्ये होणाऱ्या सततच्या बदलांमुळे अँकर्सने अपडेट राहणं अत्यावश्यक आहे. आजची पत्रकारिता तीव्र गतीने बदलत आहे, आणि अँकरला या गतीचा पाठलाग करावा लागतो. प्रत्येक नवीन घटना, आकडेवारी, किंवा धोरणात्मक बदलांची माहिती अँकरला असावी लागते, ज्यामुळे तो प्रेक्षकांना सत्य आणि ताज्या बातम्या देऊ शकतो.

४. वाचन हवं, बातमीची समज हवी

अँकर्सने सतत वाचन करणे अत्यंत महत्त्वाचं आहे. कोणत्याही बातमीचं मुळार्थ समजण्यासाठी वाचन आणि अभ्यास गरजेचं आहे. तात्कालिक मुद्द्यांवर चर्चा करताना, अँकर्सने त्या बातमीचा संदर्भ आणि त्यातील संपूर्ण विवरण समजावून घ्यावं लागतं. त्यामुळे अँकर्सनी सतत नवीन गोष्टी शिकण्याची तयारी ठेवली पाहिजे.

५. टेलिप्राॅम्टर रिडर इतिहासजमा झालेली संकल्पना 

पूर्वीच्या काळात अँकर्स फक्त टेलिप्राम्प्टरवर लिहिलेल्या स्क्रिप्ट वाचत असत, परंतु आता परिस्थिती बदलली आहे. प्रेक्षकांना केवळ वाचन नाही तर सखोल विश्लेषण आणि विचारसरणी हवी आहे. अँकर्सने स्वतःचं मत मांडून, प्रत्येक घटनेचा सखोल आढावा घेणं अपेक्षित आहे. त्यामुळे, केवळ टेलिप्राम्प्टर वाचणारे अँकर्स कालबाह्य ठरत आहेत.

६. कुठल्याही विषयावर चार धड प्रश्न विचारता आले पाहिजेत

एक खरा अँकर हा केवळ बातम्या वाचणारा नसावा, तर त्याला कोणत्याही विषयावर विचारमंथन करता येणं आवश्यक आहे. कोणत्याही व्यक्तीला चार धड प्रश्न विचारून तो त्याच्याकडून सखोल माहिती घेऊ शकतो. चर्चा, मुलाखती, किंवा प्रेक्षकांशी संवाद करताना अँकर्सने तर्कसंगत आणि मुद्देसूद प्रश्न विचारणे गरजेचं आहे.

७. चांगले कपडे घालून स्टुडिओत बसून अदा दाखवणं अँकर्सची पत्रकारिता आहे का?

आजकाल अनेक अँकर्स फक्त चांगले कपडे घालून स्टुडिओत बसून बातम्या देतात. परंतु, केवळ आकर्षक देखणेपणा हा पत्रकारितेचा उद्देश नसावा. स्टुडिओत बसणं, चांगले कपडे घालणं आणि देखणा दिसणं हे केवळ दृश्य प्रभाव होऊ शकतात, परंतु खरी पत्रकारिता हे तंत्रज्ञान, विचार आणि जनतेपर्यंत सत्य पोहोचवण्याच्या कलेवर आधारित असावं.

८. स्टुडिओत बसून फिल्मी गाण्यांवर रिल्स बनवल्याने अँकर घडतो का?

आजकाल सोशल मीडियाच्या प्रभावामुळे अनेक अँकर्स फिल्मी गाण्यांवर रिल्स बनवताना दिसतात. हा प्रकार अँकरिंगच्या मूळ तत्त्वांपासून दूर आहे. रिल्स किंवा मनोरंजनात्मक व्हिडिओ बनवणं हे अँकर्सचं काम नाही, त्यासाठी वेगळे प्लॅटफॉर्म्स आहेत. पत्रकारिता आणि न्यूज चॅनल्सची भूमिका ही तंत्रज्ञानाच्या चुकीच्या वापरापासून दूर असायला हवी.

९. ज्यांना यात आवड आहे त्यांनी सिनेमा सिरियल्समध्ये जावं

ग्लॅमर, मनोरंजन, आणि अदा या गोष्टींना प्राधान्य देणारे लोक पत्रकारितेच्या क्षेत्रात योग्य नाहीत. ज्यांना फक्त देखणेपण, अदा, आणि अभिनय करायचा आहे, त्यांनी सिनेमा किंवा सिरियल्समध्ये कारकिर्द करावी. पत्रकारिता ही सत्य, तर्क, आणि विश्लेषण यांच्यावर आधारित असणं आवश्यक आहे.

१०. आज चांगले अँकर्स मिळत नाहीत

आजची परिस्थिती पाहता, चांगले अँकर्स मिळणं कठीण झालं आहे. अनेक वेळा न्यूज चॅनल्स ग्लॅमर किंवा लोकप्रियता पाहूनच निवड करत आहेत, त्यामुळे ज्ञानसंपन्न, अभ्यासू अँकर्सची संख्या कमी झाली आहे. पत्रकारितेच्या क्षेत्रात योग्य व्यक्तींची निवड होणं आवश्यक आहे.

११. स्वतःला शारिरिकदृष्ट्या फिट ठेवलं जात नाही

अँकर्सने फक्त मानसिक आणि ज्ञानात्मक तयारीच नाही, तर शारीरिक फिटनेसकडेही लक्ष दिलं पाहिजे. फिटनेस हा त्यांच्या आत्मविश्वासाचं प्रतीक असतो. आजच्या तणावपूर्ण आणि स्पर्धात्मक वातावरणात स्वतःला शारीरिकदृष्ट्या सक्षम ठेवणं अत्यंत आवश्यक आहे. त्यामुळे अँकर्सनी आपली फिटनेस आणि मानसिक स्थिती सुधारण्यासाठी सतत प्रयत्न केले पाहिजेत.

आजच्या काळात न्यूज अँकर्सने फक्त ग्लॅमर आणि देखणपणाच्या पलीकडे विचार करायला हवा. पत्रकारिता ही एक गंभीर आणि जबाबदारीची भूमिका आहे, ज्यामध्ये ज्ञान, अभ्यास, आणि समज आवश्यक आहे. म्हणूनच, न्यूज चॅनल्सनी अँकर्सच्या निवडीत ग्लॅमरला बाजूला ठेवून त्यांच्या ज्ञानाला प्राधान्य दिलं पाहिजे.

थोडक्यात, मराठी न्यूज चॅनेलवरील अँकर निवडीत आमूलाग्र बदल होण्याची गरज आहे. ग्लॅमर आणि झळाकण्याच्या पलीकडे जाऊन, ज्ञान, अद्ययावतता, बातमीची समज, प्रश्न विचारण्याची क्षमता आणि शारीरिक तंदुरुस्ती यांना प्राधान्य दिले जावे.

आजच्या काळात प्रेक्षक केवळ बातम्या ऐकत नाहीत, तर त्यांचा अर्थ समजून घेऊ इच्छितात. त्यामुळे अँकरांनी केवळ बातम्या सादर करण्यापुरते मर्यादित न राहता, त्यांचा अभ्यास करून, त्यांच्याशी संवाद साधून आणि त्यांना योग्य दिशा देऊन खऱ्या अर्थाने समाजाचे प्रबोधन करावे.

- बेरक्या उर्फ नारद